Transformer með Lou Reed.

 

Þann 23.ágúst 1970 spiluðu Velvet Underground á Max´s Kansas City í New York. Þar spilaði Lou Reed sinn síðasta konsert með Velvet,  þartil þau voru endurreist í skamman tíma áratugum síðar.  Hljómsveitin hafði verið líf hans og yndi frá árinu 1965. Velvet Underground er án nokkurs vafa merkilegasta cult sveit sem starfað hefur hér á okkar guðsvoluðu jörð. Vinsældir hennar  hafa ekki dvínað á þessum rúmum þrjátíu árum frá því hún var leyst upp og áhrifa hennar gætir enn í miklum mæli.

Eftir að bandið var leyst upp flutti Lou Reed heim til foreldra sinna og starfaði um skeið hjá föður sínum sem vélritari en faðirinn var endurskoðandi. Móðir hans hafði lagt hart að honum að læra vélritun og sagði það góðan grunn fyrir lífsbaráttuna. Lou Reed bar ekki á móti því. En hann gerði einnig fleirra en að vélrita reikninga fyrir föður sinn, því hann hélt einnig áfram að skrifa ljóð og texta og semja lög. Ljóðin hans birtust í rokktímaritinu Fusion og greinar hans birtust í bæklingi sem kallaður var No one waved goodbye.

Eftir að hafa skrifað undir samning við RCA plötufyrirtækið flutti Lou Reed til London. Þar hóf hann í janúar mánuði 1972 að taka upp fyrstu sólóplötuna sem heitir einfaldlega Lou Reed. Sú var ekki uppá marga þorskana, þjáðist af offitu, yfirhlaðin og í hana vantaði allan persónuleika. Meðal spilara á henni voru Steve Howe og Rick Wakeman úr Yes.

Samtsemáður fann Lou Reed á Englandi þann meðbyr sem hann vantaði. John Cale, samstarfsmaður hans í Velvet Underground er fæddur í Wales og  Andy Warhol sem var mikill áhrifamaður á þá sveit og reyndar umboðsmaður hennar, hafði átt fund með Paul McCartney og Brian Epstein 1967 til að athuga með tónleikaferð Velvet til Englands. 1971 höfðu þeir hist á Max, Lou Reed og    David Bowie og snætt þar saman ásamt Andy Warhol. David Bowie var þá einnig Ziggy Stardust og á tónleikum hafði hann gjarnan lög frá Velvet á dagskrá sinni. Fyrsta skipti sem Lou Reed kom fram á Englandi var á tónleikum hjá David Bowie í Royal Festival Hall.

Upphafslag plötu  Lou Reed, Transformer heitir Vicious eða ofbeldisfullur. Andy Warhol átti í raun grunnhugmyndina að þessu lagi. Hann sagði við Lou Reed; afhverju semur þú ekki lag sem heitir Vicious, ofbeldishneigður. Lou Reed spurði á móti hverskonar ofbeldi hann ætti við og Warhol svaraði, ja svona ofbeldi einsog ég myndi berja þig með blómi. Lou Reed gerði þetta að fyrstu setningunni á Transformer.

Lagið Andys Chest samdi Lou Reed á Velvet árunum þegar feministi að nafni Valerie Solanas skaut Andy Warhol 1968.  Velvet hljóðrituðu þetta lag en David Bowie og gítarleikarinn hans, Mick Ronson hægðu á laginu sem betur fer og útkoman er fín. Þeir Bowie og Ronson pródúseruðu Transformer og þeir og Lou Reed útsettu lögin saman. Og þar er kanski þáttur Mick Ronson stærstur. Hann útsetti bassaleikinn, sem er stórkostlegur á plötunni en bassaleikararnir eru tveir, Klaus Voorman og Herbie Flowers og strengina sem eru mjög svo sparlega notaðir, einsog heyra má gott dæmi um í næsta lagi, hinu frábæra Perfect day.

Hljóðfæraleikarar á þessari plötu eru einsog fyrr sagði bassaleikararnir tveir, Klaus Voorman og Herbie Flowers, en það er Flowers sem leikur á kontrabassann, Lou Reed og Mick Ronson eru á gíturum og Ronson auk þess á píanói og hann bakraddar einnig ásamt David Bowie. Herbie Flowers spilar á túbu og á baritón saxa er Ronnie Ross. Trommararnir eru þrír, þeir John Halzey, Ritchy Dharma og Barry Desouza.

Það má með sanni segja að Transformer hafi eitthvað upp á að bjóða handa öllum. Þeir þremenningar, Reed, Ronson og Bowie sköpuðu þarna plötu sem er einstök í sinni sögu, Rödd Reeds er flöt og hann næstum raular, eða talar lögin, þarna má heyra tónlist í anda Broadway söngleikjahallanna, kveldverðarjass, gospel kór og rokk og ról. Og svo eru eiturlyfin yfir og allt um kring, en þeir þremenningar voru þá mjög á kafi í þeim óþverra. Mick Ronson lést úr krabbameini um miðjan síðasta áratug.

Walk on the wild side er líklegast enn þann dag í dag frægasta lag Lou Reed.  Það kom út á smáskífu og varð fyrsta lagið sem Lou Reed kom inná topp tuttugu. Árið 1956 kom út skáldsaga eftir Nelson Algren sem heitir A Walk on the Wild Side og fjallar um fíkn og vændi. Árið 1971 var Lou Reed beðinn um að semja lag í leikrit sem átti að gera eftir skáldsögunni. Sú leikgerð varð aldrei neitt annað en hugmynd og síðan þetta stórkostlega lag Lou Reeds. Næsta lag heitir Make up og þar er yrkisefnið ekki ósvipað og í Walk on the wild side. Drag drottning vaknar til dagsins og byrjar á því að mála sig og gera sig sæta, klessir framan í sig  ýmsum kremum og litum og fer síðan útúr skápnum og út á götu.

Transformer er undir miklum áhrifum frá Andy Warhol. Enda kanski ekkert skrítið þar sem Lou hafði lifað og hrærst í heimi þess undarlega listmálara í mörg ár. Glamúrlífið og glysinn var á yfirborðinu og þörfin fyrir að elska það allt saman, en þegar það og eitur lyfin voru  skröpuð í burtu kom löngunin eftir hinni fullkomnu ást í ljós. Það heyrist ákaflega vel í laginu fína Satellite of love sem gekk í endurnýjun lífdaga þegar stórbandið U2 tók það uppá arma sína á Zooropa tímabilinu.

Lou Reed fæddist 2.mars 1942 í Freeport Long Island í New York. Sem unglingur gekk hann í hverja hljómsveitina á fætur annarri áður en bandið The Shades varð til. Lagið þeirra So Blue hlaut nokkra frægð er plötusnúðurinn frægi Murray the K tók ástfóstri við það. Lou Reed fékk vinnu hjá Pickwick Records sem lagahöfundur og átti að einbeita sér að smáskífum sem áttu að þjóta upp listana. Ekki til lítils ætlað. En  Reed gekk vel. Hann samdi fjöldan allan af lögum og minnisstætt er lagið The Ostrich en Lou Reed stofnaði hljómsveit til að fylgja því eftir. Sú sveit hlaut nafnið The Primitives og meðal sveitarmeðlima var sjálfur John Cale sem síðar átti eftir að vera með Lou Reed í Velvet Underground.

Lagið New York Telephone conversation  er stutt og sætt lag um einmanaleikann og slúður sem svo oft byrjar á símtali. Þess má geta að Andy Warhole var síma fíkill. Herbie Flowers leikur á túbu í þessu lagi einsog hann áttu eftir að gera svo snilldarlega síðar í hljómsveitinni Sky.

Næst síðasta lag Transformer heitir I´m so free, ég er svo frjáls. Þar segir af manni sem hangir á Times Square og finnst hann vera sá frjálsasti í heiminum. Hann sé hinn eini sanni sonur náttúrunnar, sé frjáls á morgnana, kvöldin og um miðjan dag og alltaf þess á milli. En klafi þessa frelsis er greinilega til staðar og ýmislegt er falið á milli línanna.

Síðasta lag Transformer heitir Goodnight ladies. Stórglæsilegt lag um glamúrinn og glysið sem óneitanlega umlykur þessa plötu. Glæsilegur endir á fínni plötu.

Athugasemdir

[Kristján Kristjánsson, 18.2.2008 kl. 17:59]

Alltaf hægt að treysta á fræðandi og góðar greinar um meistaraverk rokksögurnar hjá þér kæri vinur. Takk fyrir mig :-)

[Steinunn Helga Sigurðardóttir, 18.2.2008 kl. 23:41]

þú er orðabók !!!

kem 14 mars

takk fyrir pakkann.

ást í poka

Bless í bili

steina 

[Stefán (IP-tala skráð) 20.2.2008 kl. 10:23]

Transformer er meistaraverk - Lou Reed, David Bowie og Mick Ronson allir meistarar sömuleiðis og það ert þú líka Guðni Már.

[Marta B Helgadóttir, 20.2.2008 kl. 11:23]

Mjög fróðlegt.

Takk fyrir að deila.